بیوفیدبک

پس‌خوراند زیستی یا بیوفیدبک (به انگلیسی: Biofeedback ) شیوه‌ای تکمیل‌کننده و جایگزین برای دارو درمانی است که در آن می‌آموزیم عملکردهای بدن از جمله ضربان قلب را با کمک ذهن کنترل نمائیم.

در بیوفیدبک به حسگرهای الکتریکی وصل می‌شوید که به شما کمک می‌کند اطلاعاتی درباره ٔ بدن خود را دریافت و اندازه‌گیری نمائید، حسگرهای بیوفیدبک به شما می‌آموزد که چگونه تغییرات ظریف و ماهرانه‌ای در بدن خود، مثلاً آرام کردن برخی ماهیچه‌ها را به تدریج انجام دهید تا به آنچه می‌خواهید، برای مثال کاهش تنش، برسید. در اصل بیوفیدبک وضعیت سلامت و عملکرد فیزیکی، به فرد قدرت استفاده از افکار برای کنترل بدن را می‌دهد. بیوفیدبک اغلب به عنوان یک شیوه آرمیدگی بکار می‌رود. (ویکی پدیا)

بیوفیدبک ممکن است به عنوان درمان اضطراب و استرس، درمان اختلال علائم جسمانی، خشم انفجاری و دیگر اختلالات اضطرابی مورد استفاده قرار گیرد.

انواع بیوفیدبک موجود در کلینیک نوروتراپی دانشگاه: افراد بر حسب نیاز و شرایطشان یکی از انواع بیوفیدبک را استفاده می‌کنند. برخی از این انواع موارد زیر می‌باشند:

الکترومیوگرافی سطحی: با استفاده از الکترودهای سطحی فعالیت‌های عضله‌ای که شروع به انقباض می‌کنند را از عضلات اسکلتی زیرین تشخیص می‌دهد. پزشکان این کار را با استفاده از یک یا چند الکترود فعال که بر روی عضله خاصی قرار گرفته و مقایسه اختلاف پتانسیل آن با نقطه مرجع مشخص شده در دامنه عضله هدف انجام می‌دهند. این روش در درمان اضطراب و نگرانی، دردهای مزمن، اختلالات مرتبط با کامپیوتر، سر درد (میگرن، سردردهای تنشی)، توانبخشی جسمانی (فلج مغزی، ضایعات نخاعی ناقص و سکته مغزی)، اختلال در مفصل گیجگاهی فکی و … به کار گرفته می‌شد. همچنین برای ارزیابی فعالیت عضلانی بیماران نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

دمای پوست: اطلاعات دمای پوست با استفاده از یک مقاومت حساس به دما (ترمیستور) که معمولاً به دست و یا پا متصل شده دریافت می‌شود. دمای پوست عمدتاً منعکس کننده قطر شریان خون رسانی است. گرمی یا سردی دست از طریق مکانیزم‌های متفاوتی ایجاد می‌شوند و بنابراین تنظیم آن مستلزم روش‌های متفاوتی است. گرمی دست ناشی از اتساع سرخرگی است که توسط بتا -۲ آدرنرژیک ایجاد شده است در حالی که سردی دست ناشی از انقباض سرخرگی است که به وسیله افزایش متابولیسم فیبرهای C تولید می‌شود. از این سنسور و بازخوردهای آن برای درمان دردهای مزمن، ورم، سردرد (میگرن و سردردهای تنشی)، فشارخون، اضطراب، استرس و … کاربرد دارد.

تنفس: این ماژول تغییرات تنفس را با استفاده از سنسورهایی که در قفسه سینه و یا شکم قرار داده می‌شود مورد ارزیابی قرار می‌دهد و می‌تواند تعداد تنفس را در هر دقیقه نمایش دهد. کاربرد آن در شناسایی و تصحیح الگوها و رفتارهای تنفسی غیر صحیح است. می‌توان در درمان آسم، انسداد مزمن ریه، اضطراب، فشار خون اولیه essential hypertension ، استرس و Panic attacks از این ماژول استفاده نمود. همچنین نشان داده شده است که همزمانی استفاده از این ماژول با ECG و یا PPG کارایی آن را افزایش می‌دهد.

پاسخ گالوانیک پوستی: در روش پاسخ برانگیختگی پوست، میزان تعریق سطح پوست سنجیده می‌شود. میزان تعریق سطح پوست، ملاک مناسبی برای بررسی هیجانات در فرد می‌باشد. یعنی در حالت هیجانی پاسخ پوست تغییر می‌کند.