عزت نفس
عزت نفس یک باور است نه یک حقیقت
چگونگی احساس و دید ما نسبت به خود تأثیری ژرف بر چگونه زیستن ما دارد. این باورها از طریق تجاربی که در خانواده، مدرسه، جمع دوستان و در بعدی وسیع‌تر در جامعه کسب می‌کنیم، شکل می‌گیرند. عزت نفس توانایی ما برای اندیشیدن، رویارویی با زندگی و شاد بودن را شامل می‌شود.
پیشینه
همه ما از دوران کودکی همواره در جستجوی تشویق و تایید هستیم. اما برخی فرهنگ‌ها به آسانی این امر را نمی‌پذیرند. همانگونه که احتمالاً بسیاری از شما می‌دانید، والدین می‌توانند در طلب بهترین چیزها برای فرزندان خود بسیار سخت گیر باشند. جوان ترها نیز تحمل تفاوت با دیگران را ندارند و اغلب همسالان خود را که در مقایسه با آنها سخت کوش و باهوش هستند، مسخره می‌کنند. بطور مداوم با سیلی از پیغام‌ها روبرو هستیم که به می‌گویند باید جوان، خوش اندام و زیبا باشیم، پوشش و لباسمان مطابق روز باشد و پول داشته باشیم تا آن را هرگونه که می‌خواهیم خرج کنیم. تصدیق و تأیید شخصی توانایی‌ها و افتخار به آنها، ممکن است به عنوان غرور، خودپسندی و تکبر تلقی شود.
طرد شدن یا از دست دادن در هر سنی می‌تواند عزت نفس را از بین ببرد. حوادثی مانند جداشدن والدین از یکدیگر، عهد شکنی از سوی کسانی که بسیار دوستشان داریم، طردشدن ازسوی دوستان، روبرو شدن با تقاضایی بی نتیجه، تصادف کردن، مورد سرقت قرارگرفتن یا دست و پنجه نرم کردن با مرگ می‌توانند احساس از دست دادن و تهدید شدن را برانگیزند. این احساس برای برخی افراد زودگذر و برای برخی دیگر بلند مدت است.
بالعکس، موفقیت تقویت کننده بزرگ "خود" است و دستاوردهای دانشگاهی می‌توانند نشانه‌ای روشن از موفقیت باشند. با این وجود گاهی گنجینه استعدادها و محیط رقابتی دانشگاه نیز می‌توانند به آسانی به تردید در توانایی‌های خود و احساس ناامنی منجر شوند. در چنین شرایطی دانشجویان به شدت تحت فشار هستند تا به خاطر خانواده یا دانشگاه حداکثر تلاش خود را بکنند. حتی ممکن است، احساس کنند که دیگران توانایی آنها را بیش از آنچه هست ارزیابی می‌کنند که دراین صورت بار سنگین توقعات و انتظاراتمی تواند به احساس شکست و یا غیر ممکن بودن منتهی شود.
اما احساسی که ما نسبت به خود داریم تنها بر مبنای آنچه انجام می‌دهیم، شکل نمی‌گیرد. این احساس بطور معمول روابط ما با دیگران و اینکه آیا همچون سایرین احساس ارزشمندی می‌کنیم یا خیر، را شامل می‌شود. همه ما به عنوان یک انسان نیازی بنیادین به "خواسته شدن"، "مورد توجه قرار گرفتن" و "تعلق داشتن" داریم. ما دوست داریم که به دیگران کمک کنیم، ارزشمند باشیم و تفاوت ایجاد کنیم - به عبارت دیگر مهم باشیم.
عزت نفس ما بطور مداوم در نوسان است و تحت تأثیر رویدادها و نیز برخوردهای ما با سایر افراد قرار می‌گیرد. ما همواره خود را مورد ارزیابی و داوری قرارمی دهیم و این امر اغلب در مقایسه با دیگران صورت می‌گیرد. مشاهده خودمان در ارتباط با دیگران می‌تواند منبع یادگیری باشد؛ اما مقایسه اغلب به رقابت تبدیل می‌شود و دیگران را به معیاری تبدیل می‌سازد که بوسیله آن خود را به لحاظ خوب یا بد بودن، شایسته یا بی کفایت بودن ارزیابی می‌کنیم.
حقیقت آن است که ما با هم فرق داریم. هریک از ما توانایی‌ها و محدودیت‌هایی داریم که لازم است درمورد آنها بیاموزیم و یاد بگیریم که چگونه با آنها زندگی کنیم. جنبه‌هایی از رفتار و ظاهر در ما وجود دارند که ممکن است به دنبال تغییر یا توسعه آنها باشیم، اما باید به یاد داشته باشیم که مفهوم دیگری از خود بر پایه خودآگاهی و پذیرش خود شکل می‌گیرد.
توصیه‌هایی برای افزایش عزت نفس:
تغییر آسان نیست. تغییر به معنی گام نهادن در ناشناخته‌ها و خطر کردن است. این بدان مفهوم است که برخی اقدامات ما مؤثر خواهند بود و برخی دیگر نه. شما می‌توانید با برخوردی واقع بینانه نسبت به انتخاب‌ها و مشاهده هر یک از موفقیت‌ها به عنوان گامی در جهت درست، به خود کمک کنید.
از تغییرات کوچک شروع کنید. به دوستی زنگ بزنید و از او بخواهید تا با تشویقتان به انجام کارهای مورد علاقه و دادن بازخورد و پیشنهاد به شما کمک کند.
برای تفریح و سرگرمی خود کاری انجام دهید
- به راه‌هایی فکر کنید که موجبات لذت و خوشی را برای شما فراهم می‌سازند. تلاش کنید زندگی را برای خود رضایت بخش و خوشایند سازید. ترتیبی دهید، تا در موقعیت‌هایی قرار گیرید که سرگرم کننده هستند و شما را به خنده وا می‌دارند.
- چیزهای تازه یاد بگیرید، شاید چیزهایی که همواره خواسته‌اید آنها را امتحان کنید یا حتی چیزهایی که هرگز فکر نمی‌کردید از عهده آنها برآیید. به کارهایی فکر کنید که در گذشته از آنها لذت برده‌اید.
مراقب جسم خود باشید
- متناسب غذا بخورید ودرباره نوع غذایی که می‌خورید فکر کنید. اطمینان حاصل کنید که به اندازه نیاز می‌خوابید.
- ورزش و قوی کردن عضلات می‌تواند اعتماد به نفس را تقویت و به شما کمک کند تا احساس خوبی نسبت به خود داشته باشید. به چگونه ایستادن و راه رفتن خود توجه داشته باشید. فکر کنید که فردی قد بلند هستید.
- به ظاهر خود بیشتر توجه کنید. لباس‌هایتان را اطو کنید و رنگی تازه برای لباس خود انتخاب کنید.
به خود پاداش دهید، اما از تنبیه اجتناب کنید
- به روش‌هایی دیگر به خود پاداش دهید؛ بعنوان مثال، نظرتان راجع به یک روز مرخصی در هفته چیست؟ لذتی هرچند اندک برای خود فراهم کنید. کارهایی را انجام دهید که ازآنها لذت می‌برید، اما اغلب به آنها نمی‌پردازید.
- هیچیک از ما دوست نداریم که دیگران درباره ما چیزهایی زشت و ناخوشایند بگویند، پس چرا آنها را درباره خود بکار گیریم. به سخنان درون خود گوش فرا دهید - خودگویی های درونی. عزت نفس پایین، تشخیص نقاط قوت را در شما دشوارمی سازد اما این بدان مفهوم نیست که نقاط قوت را ندارید بلکه فقط برایتان ناشناخته هستند.
- تا آنجا که ممکن است از افراد و شرایطی که موجب می‌شوند شما احساس بدی نسبت به خود داشته باشید، دوری و وقت بیشتری را صرف پرداختن به تجربه‌هایی مفید و ارزشمند کنید.
با خود و دیگران روابطی خوب برقرار کنید
- آیا تحمل عادی بودن را دارید؟ آیا از خود انتظاری بیش از دیگران دارید؟ شما اشتباهات و متفاوت عمل کردن دیگران را می‌پذیرید اما وقتی انتظار همیشه خوب بودن را از خودتان دارید چگونه می‌توانید خوشحال باشید؟
- از دیگران کمک بگیرید. در جستجوی حمایت، اظهار نظر و محبت دیگران باشید. خود را برای گفتن "نمی دانم" آماده کنید. درباره خود صحبت کنید. تظاهر و پنهان کاری نکنید. توجه داشته باشید که با داشتن حسی منفی نسبت به خود دیگران را از خود نرانید.
- به دیگران بپیوندید. تصور نکنید که فرد مهمی نیستید. همانگونه که دیگران بر شما اثر می‌گذارند شما نیز بر آنها تأثیر می‌گذارید. بسیاری از افراد علاقمند به یافتن دوستانی جدید هستند و دوستی هامی توانند در هر زمانی از زندگی آغاز شوند. سلام کنید و منتظر نباشید تا دیگران نزد شما بیایند. لبخند بزنید. با دیگران مهربان باشید. داوطلبانه به سایرین کمک کنید و به آنها احترام بگذارید.
مسئوولیت پذیر باشید
- درست نیست که صبر کنیم تا دیگران و شرایط،، احساسی بهتر نسبت به خودمان، در ما ایجاد کنند. پس مسئوولیت کارهای خود را بپذیرید. همانگونه که نمی‌توانیم دیگران را تغییر دهیم، نیاز داریم که خود تغییراتی ایجاد کنیم.
اگر نمی‌دانید که از کجا باید شروع کنید و این پیشنهادها را به اجرا بگذارید، با دوستان، یکی از اعضای خانواده و یا شخصی که مورد اعتماد شماست، در این خصوص صحبت کنید.