نشست علمی - تخصصی کشوری به مناسبت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر ۶ تیرماه ۱۴۰۲ برگزار گردید.

نشست علمی - تخصصی کشوری به مناسبت روز جهانی مبارزه با مواد مخدر، ویژه متخصصان و کارشناسان حوزه سلامت، اعضای هیات علمی، کارکنان، دانشجویان و سایر علاقمندان به میزبانی مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران و با همکاری دفتر مشاوره سلامت و سبک زندگی وزارت علوم تحقیقات و فناوری و ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری در محل سالن امیرکبیر دانشگاه تهران در تاریخ 6 تیر ماه 1402  با حضور 270 نفر از متخصصان و روانشناسان سراسر کشور به صورت حضوری و مجازی برگزار گردید.

در افتتاحیه این نشست، سر کار خانم دکتر زهره عزیزی، مدیر مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران، ضمن تشکر از دفتر مشاوره سلامت و سبک زندگی وزارت علوم و ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری به نقش دانشگاه ها در پیشگیری از اعتیاد جوانان و ضرورت گردهمایی و مشارکت روانشناسان، متخصصان و کارشناسان مراکز مشاوره دانشجویی در راستای پیشگیری از آسیب های اجتماعی و بحران های دانشجویی تأکید نمودند؛ ایشان با اشاره به آمارهای مصرف مواد مخدر در طول سالیان و افزایش مصرف در بین رده های سنی پایین، سیاست گذاری در راستای پیشگیری در این حوزه ر ا ضروری دانستند.

ایشان عنوان نمودند که با توجه به اعلام سازمان ملل که چهارمین بحران جهانی، مصرف مواد مخدر و رفتار های اعتیادی می باشد، شعار  "ابتدا باید انگ و تبعیض را متوقف کرد، سپس پیشگیری را تقویت نمود"  به عنوان مبنای برنامه ریزی هایی در راستای پیشگیری از این آسیب قرار گرفته است و این روز بهانه ای هست تا راهکارهای موثری برای تحقق این مهم بررسی و اشاعه داده شوند. ایشان بر تقدم پیشگیری بر درمان و آگاهی بخشی به افراد در این حوزه از همان کودکی تاکید نمودند تا از شیوع بیشتر مصرف مواد پیشگیری گردد. همچنین با توجه به این که دانشجویان در معرض استرسورهای مختلف مانند سردرگمی های هویتی و تغییر محیط، دوری از خانواده ها و چالش های مختلف دیگر قرار دارند، نهادهای مختلف دانشگاه از جمله مرکز مشاوره می بایست سیاست هایی در ایجاد یک فضای امن برای دانشجو در راستای کاهش احتمال بروز این مشکل اتخاذ کنند و ارتباط بین خانواده و دانشگاه، نقش مراکز مشاوره دانشگاه از طریق فرهنگ سازی، فعال نمودن کانون های دانشجویی برای ایجاد یک فضای حمایتی، تقویت مهارت های زندگی در دانشجویان، خوداگاهی و همکاری کارشناسان مراکز مشاوره، اساتید، خانواده ها و خود دانشجویان را در راستای پیشگیری از این آسیب بسیار حائز اهمیت دانستند.

در ادامه جناب آقای دکتر حسن رفیعی، روانپزشک و عضو هیات علمی داشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، در راستای معرفی برنامه های دوازده قدمی برای ترک اعتیاد، به تفصیل در مورد برخی عناصر درمانی مانند افزایش احساس انسجام، کاهش احساس گناه، کسب هویت انطباقی، مادام العمر بودن فرایند بهبود و.... توضیحاتی ارائه نمودند.

گسترده برنامه های دوازده قدیمی از حوزه AA شروع شد اما به حوزه های مختلف درمانی دیگر نیز گسترش پیدا کرد و این رویکرد برای هر گونه رفتار اعتیادی نیز قابل تعمیم می باشد. روند رشد و گسترش این برنامه ها از حوزه های اکادمیک به حوزه های مختلف غیراکادمیک، گروه های خودیاری و همیاری و ویژگی های آنها، تاریخچه شکل گیری این گروه ها، شرح اجمالی دوازده قدم (پذیرش، ایمان و...)، دوازده سنت مرتبط (بی نامی، خودکفایی و...)، ثمربخش بودن این برنامه براساس شواهد و پژوهش های متعدد انجام شده، نقدهای وارده مانند توصیه های نادرست بعضی راهنماها یا اعتیاد آور شدن خود برنامه ها و... از جمله مباحث مطرح شده توسط ایشان بود.

بازیابی، ادغام در اجتماع، افزایش کیفیت زندگی و ... به عنوان اهداف این برنامه ها مطرح شد و عناصر درمانی و عوامل تاثیرگذار در روند پیشرفت فعالیت های این گروه ها به تفصیل مورد بررسی قرار گرفتند تا کارشناسان دیدگاه کلی از فرایند درمان در این برنامه دوازده قدمی به دست آورند.

دکتر سعید نوروزی، روانشناس و پژوهشگر داشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، اهمیت پیشگیری از اعتیاد های رفتاری را با تاکید بر شبکه مجازی مطرح نمودند و نقش الگوهای خانوادگی را در ایجاد و ادامه رفتارهای اعتیادی در حوزه های مختلف، بسیار مهم ارزیابی نمودند؛ و در همین راستا مداخله در رفتارهای خانواده و توجه به اهمیت خانواده و بستر شکل گیری رفتار اعتیادی را ضروری دانسته و برای آموزش خانواده و آگاهی بخشی، اولویت و اهمیت ویژه قائل شدند.

پدیده تحمل و ایجاد علائم جسمی و روانی تر‌ک مواد مخدر، گسترده بودن مقوله اعتیاد در حوزه های مختلف (فضای مجازی، بازی های کامپیوتری، قمار و...)، ملاک های تشخیصی در چهار گروه کنترل مختل مانند تلاش های ناموفق برای کاهش یا توقف مصرف، اختلال اجتماعی مانند اختلال در ایفای نقش های شغلی، حرفه ای و....و ملاک های داروشناسی مانند پدیده تحمل و...، دسته بندی و به تفصیل ارائه شدند؛

همچنین عدم توجه به سایر ابعاد زندگی و واقعیات و پیامدهای تبعه آن را، به دلیل توجه صرف به رفتارهای اعتیادی، یکی از پیامدهای جدی رفتارهای اعتیادی تلقی نمودند.

عدم تنظیم مناسب و کارامد هیجانات و تاثیر اتفاقات کودکی و تجارت ناگوار مانند طلاق یا خشونت فیزیکی والدین و...  به عنوان دو عامل اساسی تاثیرگذار در ایجاد رفتارهای اعتیادی مطرح شده و مقالاتی در رابطه با ارتباط بین اشکال مختلف آسیب شناسی روانی و شش راهبرد تنظیم هیجان مورد بررسی قرار گرفتند.

آقای محمدهادی عسکری، مدیر کل فرهنگی و پیشگیری ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور به اثرگذاری و نقش آفرینی دانشجویان و دانش اموزان به عنوان کنشگران تاثیرگذار در حوزه پیشگیری از اعتیاد اشاره نمودند و دانشگاه را به مثابه یک سازمان با خیر عمومی که در کنار برنامه های رسمی آموزشی و پژوهشی، می بایست در راستای برنامه های اخلاقی نقش آفرینی کند، معرفی نمودند. ایشان در ادامه بر مسئولیت اجتماعی دانشگاه و ماموریت های خرد و کلان این ارگان،. تاثیر تشکل ها و شبکه های غیر رسمی در ارتباط بین جامعه و دانشگاه و تاثیر دانشگاه در تحقق توسعه ملی تاکید نموده و به رابطه مستقیم بین ارتقای سلامت اجتماعی جامعه و دستیابی به توسعه به عنوان آرمان ملی اشاره نمودند.

در نهایت به اهمیت مشارکت دانشجویان و دانش آموزان (یاریگران زندگی) در ارتقا سلامت روان و سلامت اجتماعی، مصادیق مسئولیت اجتماعی در جامعه، تلاش دانشگاه در جهت کاهش رفتارهای پرخطر از جمله مقوله اعتیاد مانند سیاست های اتخاذ شده برای رشد مهارت های فردی مانند تاب اوری و مهارت حل مساله دانشجویان پرداختند و مشارکت فعال دانشگاهیان برای پیشگیری اولیه و بر ضرورت استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت کانون های فرهنگی و انجمن های علمی دانشگاه برای پیشگیری تاکید نمودند.