سومین نشست مجازی آموزشی "مداخلات روانشناختی در درمان اختلالات مصرف مواد" در چهارچوب کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (CICA) در تاریخ ۲۰ آذرماه ۱۴۰۲ برابر با ۱۱ دسامبر برگزار شد.

سومین نشست مجازی آموزشی "مداخلات روانشناختی در درمان اختلالات مصرف مواد" در چهارچوب کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادساز در آسیا (CICA) در تاریخ 20 آذرماه 1402 برابر با 11 دسامبر  2023  با حضور نمایندگان ستاد مبارزه با مواد مخدر جمهوری اسلامی ایران و جمعی از متخصصان حوزه اختلالات مصرف مواد در محل مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران برگزار گردید.

در افتتاحیه این نشست، جناب آقای دکتر حمیدرضا رفیع پور تهرانی، رئیس اداره حقوق ِبین الملل ستاد مبارزه با موادمخدر، هدف از برگزاری این نشست را ارائه تجربیات و آموخته های کشور به عنوان قطب منطقه در زمینه کاهش تقاضای مصرف مواد مخدر عنوان نمودند به امید آن که این تجربیات بتواند برای نمایندگان کشورهای عضو سیکا و دبیرخانه شانگهای مثمر ثمر باشد.

دکتر مجید قربانی، مدیر کل اداره درمان و حمایت های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر ریاست جمهوری، به توضیح اهمیت آموزش مداخلات غیردارویی درمان اختلال مصرف مواد پرداختند و در این راستا ضمن چندوجهی دانستن مساله ی کنترل مصرف مواد،  ائتلاف سازی و مشارکت همگانی جامعه جهانی را در تاثیرگذاری استراتژی های کنترل مصرف مواد، بسیار مهم دانستند. ایشان با اشاره به آمار جهانی و سیاست های درمان کشور، به لزوم توجه به به کاربستن رویکردهای سیستماتیک و نگاه چندجانبه به مقوله مصرف مواد (ابعاد زیستی، روانشناختی، اجتماعی) اشاره نمودند؛ به امید آن که استفاده از چنین رویکردهایی بتواند برای درمان مصرف مواد بیش از پیش تاثیرگذار باشد.

در ادامه سرکار خانم دکتر زهره عزیزی، مدیر محترم مرکز مشاوره و سبک زندگی دانشگاه تهران، ضمن اشاره به شیوع مصرف مواد در بین نوجوانان و جوانان و کاهش سن مصرف، عاری شدن دانشگاه، شهر و کشور از دخانیات و به اشتراک گذاری تجربیات کشور در این زمینه را هدف برگزاری نشست دانستند؛ به امید آن که با به کارگیری این تجربیات در کشورهای عضو نیز شاهد هم افزایی در این زمینه و پیشگیری از آسیب های جدی اجتماعی روانی باشیم.

دکتر پروانه محمدخانی، دکترای روانشناسی بالینی، در رابطه با اساس درمان شناختی-رفتاری، شرطی سازی و پیشگیری از عود مطالبی را ارائه نمودند و در این راستا نظریه های شناختی، مدل رفتاری، شرطی سازی ها، نظریه های شناخت اجتماعی، مدل شناختی رفتاری، تنظیم هیجان، ریسک فاکتورهای رویکردهای درمان را مورد بررسی قرار دادند و ضمن تشریح روند جلسات درمان مصرف مواد به صورت گام به گام، بر به کار گیری اصول درمان شناختی-رفتاری مانند فرمول بندی، تأکید بر تعامل فعال مراجع، هدف محور و مسئله محور بودن، جلسات ساختاریافته و زمان مند و... تاکید نمودند.

سپس دکتر محسن روشن پژوه، روانپزشک، در ارتباط با گروه درمانی در اختلالات مصرف مواد به عنوان روشی که بعضا از درمان فردی میتواند موثرتر واقع شوند، توضیحاتی ارائه نمودند. ایشان با برشمردن دلایل کارآمد بودن گروه ها به طور کلی و نیز انحصارا در درمان مصرف مواد، بر تاثیرات درمانی بلندمدت گروه درمانی اشاره داشتند. بررسی و شرح فواید گروه درمانی، مدل های اساسی گروه درمانی در مصرف مواد، گروه های مهارت افزایی، گروه های شناختی رفتاری، گروه های حمایتی، گروه های اختصاصی در درمان سومصرف مواد و.... از جمله مواردی بودند که توسط ایشان مورد تبیین و بررسی قرار گرفتند.

دکتر علیرضا نوروزی، روانپزشک، در ارتباط با مصاحبه انگیزشی در اختلالات مصرف مواد، ضمن ارائه تعریفی از مصاحبه انگیزشی به عنوان یک شیوه تعاملی مستقیم و مراجع محور برای کمک به افراد مصرف کننده، مبانی تئوری آن و همچنین مهارت افزایی و به کار بستن مصاحبه انگیزشی در درمان مصرف مواد را به طور مبسوط مورد بررسی قرار دادند. همچنین ایشان به توضیح مدل های ایجاد تغییر در افراد، بررسی مراحل تغییر، موارد استفاده از مصاحبه انگیزشی و ملاحظات آن، اصول مصاحبه، تکنیک های مصاحبه (گوش دادن انعکاسی، سوالات بازپاسخ، خلاصه کردن و...) پرداختند.

در پایان دکتر هومان نارنجیها، پزشک و محقق درمان اختلالات مصرف مواد، شاخص های رفتاری یک درمان موثر را مورد بررسی قرار دادند و ضمن تبیین اهداف درمان، توجه به جنبه های اجتماعی و روانشناختی افراد را در درمان بسیار مهم دانستند و مواردی مانند مدیریت خشم، احترام به قوانین، افزایش صبوری، دوری از جرم و بزهکاری، دوری از فرافکنی، افزایش مسئولیت پذیری، تصمیم گیری درست، مدیریت استرس، هدفمندی، افزایش همدلی با دیگران و.... از جمله شاخص هایی بودند که به تفصیل و با ارائه مثال هایی عینی مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.