نکاتی چند در مورد روشهای صحیح مطالعه

بارها شنیده ایم که دانشجویی می گوید:

دیگر حوصله خواندن این کتاب را ندارم یا انقدر از این کتاب خسته شده ام که قابل گفتن نیست و یا ده بار خواندم و تکرار کردم ولی بازهم یاد نگرفتم.به راستی مشکل چیست؟ واقعیت آن است که این گروه از فراگیران روش صحیح مطالعه را نمی دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چیزی راجع به چگونه درس خواندن نمی َآموزند.یادگیری و مطالعه رابطه تنگا تنگ و مستقیم با یکدیگر دارند تا جایی که می توان این دو را لازم و ملزوم یکدیگر دانست. برای اینکه میزان یادگیری اقزایش یابد باید قبل از هر چیز مطالعه ای فعال و پویا داشت.

برای داشتن مطالعه ای فعال و پویا نوشتن نکات مهم در حین خواندن ضروری است تا برای مرور مطالب دوباره کتاب را نخوانید و در زمانی کوتاه از روی یادداشتهای خود مطالب را مرور کرد. بخشی مهم و حساس از مطالعه است که تا حدودی زیاد موفقیت شما را تصمین خواهد کرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش خواهد داد.

شش روش مطالعه:

۱- خواندن بدون نوشتن: همانطور که اشاره شد روش نادرست مطالعه است. مطالعه فرآیندی فعال و پویا است و برای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطلب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز، خصوصاً قبل از امتحان، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجدداً به خاطر سپرد.
۲- خط کشیدن زیر نکات مهم: این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر باشد ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش، بعضی افراد به جای آنکه تمرکز و توجه بر روی یادگیری و درک مطالب داشته باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن روی نکات مهم میگردد. حداقل، روش صحیح خط کشیدن زیر نکات مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و مفهوم را کاملاً درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط بکشند نه آنکه در کتاب دنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن خط بکشند.

۳- حاشیه نویسی: این روش نسبت به دو روش قبلی بهتر است ولی باز هم روشی مناسب برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی میتواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیت چندانی برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.

۴- خلاصه نویسی: در این روش، شما مطالب را میخوانید و آنچه را درک کرده اید بصورت خلاصه بر روی دفتری یادداشت میکنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش، ابتدا مطالب را درک کرده، سپس آنها را یادداشت میکنید اما باز هم بهترین روش برای خواندن نیست.

۵- کلیدبرداری: کلیدبرداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است. در این روش، شما پس از درک مطلب، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت میکنید و در واقع، کلمه کلیدی، کوتاهترین و راحت ترین و بهترین و پرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده میشود.
۶- خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین شیوه برای یادگیری، خصوصاً فراگیری مطالب درسی است. در این روش، شما مطالب را میخوانید؛ پس از درک حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان (و نه بصورت جملات کتابی) و بصورت کلیدی یادداشت میکنید و سپس کلمات کلیدی را بر روی طرح شبکه ای مغز می نویسید (در واقع نوشته های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی میکنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص میکنید) تا در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب، فقط به طرح شبکه ای تولید شده مراجعه کرده و با دیدن کلمات کلیدی نوشته شده بر روی طرح شبکه ای مغز، آنها را خیلی سریع مرور کنید. این روش، درصد موفقیت تحصیلی شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس خواندن را بسیار آسان میکند و بازده مطالب را افزایش میدهد.

چند توصیه مهم:

۱- حداکثر زمانی که افراد میتوانند فکر خود را بر روی موضوعی متمرکز کنند بیش از ۳۰ دقیقه نیست، یعنی باید سعی شود حدود ۳۰ دقیقه بر روی یک مطلب تمرکز نمود و یا مطالعه داشت و حدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه استراحت نمود و مجدداً با همین روال شروع به مطالعه کرد.

۲- پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید و سپس چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمایید چون پس از صرف غذای سنگین، بیشتر جریان خون متوجه دستگاه گوارش میشود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خونرسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته میشود. همچنین غذاهای آردی مثل نان، و قندی قدرت ادراک و تمرکز را کم میکند و نوشابه های گازدار هم همینطور هستند.
۳- ذهن آدمی باهوش است، اگر یادداشت بردارید مطالب را به سرعت حفظ و به آسانی به یاد می آورد و نیز همزمان نمیتوانید هم مطلبی را بنویسید و هم گوش دهید؛ پس حین مطالعه لطفاً یادداشت برداری نمایید.

ارسالی از دکتر فریده رمضانی